In het noorden van IJsland ligt de vulkanische tafelberg Herðubreið die 1682 meter hoog is. Vulkanische tafelbergen ontstaan als volgt: Lava, dat is uitgestoten onder een ijskap of grote hoeveelheden (smelt)water, koelt snel af en vormt kussenvormig lava. Een ander deel van de hete lava springt kapot en vormt een bruin gesteente (Palagoniet) dat de ruimte tussen de kussenlava opvult. Wanneer de druk van het ijs of water vervolgens afneemt volgen er asexplosies. Deze asexplosies gaan door totdat de vulkaankegel boven het smeltwater uitsteekt, daarna stroomt er dunne lava uit de krater. Komt deze lava in contact met water, ontstaat er opnieuw Palagoniet.
Het vervolg is simpel: hoe meer lava, hoe groter de diameter van de vulkaan wordt. Door de druk van de ijskap rondom de vulkaan krijgt de berg echter bijna verticaal staande hellingen. Wanneer dit ijs na een ijstijd wegsmelt, blijft er dus een vulkaan in de vorm van een tafelberg over, waarbij de hoogte van de berg de dikte van de ijskap aangeeft.
Met dank aan Adri Delcour voor haar bijdrage aan deze beschrijving.